Grandal

grán, m. (gs. -áin). 1. Coll: Grain. ~ eorna, cruithneachta, barley, wheat, grain. ~ buí, maize. Gort gráin, grain-field. ~ agus glasraí, grain crops and vegetables. 2. Ball, shot, pellet. (a)~ (gunna), shot. Gunna gráin, shot-gun. Púdar agus ~, powder and shot. (b)~ iompair, ball-bearings. 3. (Of surface growth) ~ dubh, mildew (on clothes). 4. Bot:~ arcáin, pilewort, lesser celandine. Lit:~ muine, sloes. ~ lachan, tonóg, duckweed. 5. Archeol:(pl.)Gráin chatha, caltrops.

dál1, m. (gs. dáil).Lit: People, tribe; tribal territory. (Neuter eclipsing in historical names) ~ gCais, the Dalcassians. ~ Riada, (the territory of) Dál Riada.

A wikipedia di que

O topónimo galego Grandal pode referirse a:

• Grandal, parroquia do concello de Vilarmaior;
• O Grandal, lugar da parroquia de Petán, no concello da Cañiza;
• O Grandal, lugar da parroquia do Val, no concello de Narón;
• O Grandal, lugar da parroquia de Xerdiz, no concello de Ourol;
• O Grandal, lugar da parroquia de Santa Marta de Meilán, no concello de Riotorto.

Un significado asombroso e incrible é o de tribu do gran, xente do grán. Xa que podemos pensar que as famosas persoas que inauguraron o neolítico en Galicia traian o grán, un invento decisivo da humanidade, extendida desde o crecente fértil, que trae algunha tribu do grán como a chaman aquí, os de Grandal. Se ´isto foi así, o último listado é destes pobos ou lugares nos que se asentaron.

Outro significado máis corrente sería o de xente do gran especializada en cultivar gran xeneticamente mellorado. Os indios mesoamericanos fixérono co mainzo, pasaron dunha planta apenas aproveitable a outra que depende totalmente do cultivo da especie humana e dá moitos maiores e mellores rendimentos alimenticios. Alguén, algunhas persoas especializadas fixérono en Mesoamérica e é posible pensar que a nosa tribu do gran foi quen o fixo en Galicia.

Por certo que, visto o significado de grán buí como gran de mainzo é posible que os nosos montes e leiras buio teñan que ver co mainzo, sexa o de 1500, traído de América, ou sexa un primitivo galego.

E o significado máis usual sería onde se gardan os grans da tribu. Os silos da tribu, quizais.