Arzúa

Submitted by admin on Sun, 06/02/2019 - 10:24

Xa que estamos con concellos, seguimos con Arzúa, da que a wikipedia si dá unha etimoloxía:

Toponimia

Arzúa foi confundida coa cidade de Araduca, poboada por galaicos brácaros e situada preto do actual Porto, citada por Tolomeo na súa Xeografía do século II despois da era actual. Segundo Manuel C. Díaz y Díaz o topónimo tería orixe latina: argia, -mato-. En galego arxe, é palabra moi común na zona de Arzúa, Boimorto, Touro e Santiso, de certa profusión no noroeste peninsular do século VII. A orixe do actual nome de Arzúa estaría en argiola, zona máis ou menos extensa dominada por toxos, xestas, silveiras e carrasco. A forma máis antiga do nome de Arzúa sería Arçúa,(Arxúa en galego actual) co tempo castelanizaríase polo actual Arzúa[5]. Segundo Fernández López, Arzúa viría de A-Re-Sua ou aream sudam ("espazo soleado"), Ara-súa. Asentamento romano agrícola, leira en renda ou propiedade ben orientada ao sol que medraría vinculada ao Camiño Primitivo ou á Vía XIX[6].

Visto o que nos contan, hai que dicir que o comenzo do topónimo Ar é moi frecuente en Galicia, nos topónimos, porque Ar é unha partícula celta:

ar2, prep. (Pron. forms:orm, ort, air m, uirthi f, orainn, oraibh, orthu) (In references of a general nature it does not normally affect initial letter of following noun, e.g. ar muir, ar cíos, ar cosa in airde, on sea, rented, galloping. In qualified or....I. On, in, at. 1. (a) (Place or position)

Ainda que neste caso tamén acae ar6 :is1.  e is

is1, copula. (Present and future: affirmative & direct rel. is, neg. , interr. an, indirect rel. ar, arb, dep. affirmative gur, gurb, dep. & interr. & rel. neg. nach; past & conditional...

E sú é zume, probablemente dos froitos silvestres berry. Como Xubia, Arzúa é unha denominación de propaganda dos produtos da zona: En Arzúa, en  zume ou é zume (un nome máis poético). A a final latiniza Arsú e vemos na cedilla da etimoloxía anterior a transición celta-> actual latinizado  Arsú>Arçú>Arçúa> Arzúa utilizando a cedilla como transición e z como castelanismo final (en castelán non hai cedilla).

1, m. (gs. ~, pl. ~nna).1. Juice. (a)~ líomóidí, oráistí, lemon-, orange-, juice. Diúl an ~ as, suck the juice out of it. (b)~ tobac, nicotine. (c) (Of beverages) ~ na heorna, juice of barley, whiskey. ~ na fíniúna, wine. (d) (Of milk) ~ na cíche, breast-milk. (e) (Of blood) ~ a chroí, a uchta, his hearts blood. 2. Sap; vigour, energy. ~ crainn, sap of tree. Talamh gan ~, sapless soil. Bhain an ~ as, you took the sap, the good, out of it. Is glas a shú, it is poor nourishment; it is not a great benefit. Níl mórán ~ fágtha anois ionam, there is not much sap left in me now. S.a. seamhar. 3. Soup. ~ circe, chicken soup. ~ caoireola, mutton broth.

2, f. (gs. ~, pl. ~tha). (Red)berry. ~ craobh, raspberry. ~ talún, strawberry.

3, m. (gs. ~ite).1. vn. of súigh. 2. Absorption, suction. ~ uisce, teasa, absorption of water, of heat. ~ bia, assimilation of food. ~ trá, suction of receding tide. ~ san aimsir seo, the ground dries quickly in weather like this. ~ ribeach, capillary attraction. Gléas ~ite, suction apparatus. S.a. comhla 3 (c), páipéar 1, poll19. 3. Ch: Occlusion. ~ gás, occlusion of gases.

Tamén hai que advertir que a posible crítica ao sistema seguido en celtia de división en palabras celtas é utilizado amplamente nas etimoloxías de orixe latina como estas que contan na wikipedia como Ara-súa ou A-Re-Sua.