Cas , Chá, Chas, Casa

Submitted by admin on Fri, 05/28/2021 - 12:26

Temos unha caterna de palabras, nomes, apelidos e topónimos mesturados coas dúas raíces das que falamos na entrada anterior, vexamos:

Cas en principio o identificamos cunha variante dialectal de cans, que se come o n, cas. Así o fai a wikipedia que relaciona cas con can

O topónimo galego Cas pódese referir a:

Véxase tamén

Outros artigos

Incluso o relaciona con casa (estilo catalán e non celta)

Pode ser. Pero tamén pode ser

cás1, m. (gs. cáis, pl. ~anna). 1. Case. (a) Instance, circumstances, state of affairs. 2. Concern; matter for concern  Todo isto demasiado elucubrado para hai 2000 anos ou

cás2, m. (gs. cáis, pl. ~anna). 1. (Of box, etc.) Case. ~ adhmaid, gloine, wooden, glass, case. ~ earraí, case of goods. ~ seod, veidhlín, uaireadóra, jewel-, violin-, watch-, case. Typ:~mór, beag, upper, lower, case. S.a. scian11 (a).2. Frame. ~ pictiúir, fuinneoige, picture, window, frame. 3. Cage. (Var:~a m)
cás3, m. (gs. cáis).Honour, reverence.
A tradución do case inglés pode ser caso, caixa, asunto, causa, estoxo-"estuche", maleta...
Envoltorios (os plásticos de hai 2000 anos, é dicir, fundamentalmente caixas de madeira ou sacos de tela ou coiro) ou marcos, que se fabrican e podes vendelos.
Ou honor, reverencia que lle fan ao lugar por algún mérito especial.
Vemos que aparece un cáis, xenitivo de cas e dificlmente asimilable a can. Así que algún cas celta ten que haber nese listado.
Pero Chás tamén ten o seu aquel, porque, sen saber máis, o identificariamos con Chá ("llano"), en vez de Chán. Pero falaremos de Chán no seguinte.
Agora declinamos cas e temos múltiples palabras galegas, por exemplo, chas, polo que pode vir de envoltorio e non de "llano", por exemplo, un cas feminino. Está implícita tamén a orixe de caixa (caise), que ademais concorda en significado. Es por último aparece casa (galego, portugués e castelán) que non procede do domus latino, evidentemente. Aparece no plural masculino e feminino de cas, así, orixinalmente casa significaba conxunto de casas, máis que unha casa illada, que sería ti, agora teach en irlandés. A razón está clara, as domus na Gallaecia e Hispania Romana sería unha cuestión de nobles romanos e o común da xente vivia comunitariamente nos equivalentes as favelas brasileiras, nos "envoltorios" comunitarios que chamaban "casa".

Uatha

AINMNEACH

cas (FIR.)
chas (BAIN.)

GINIDEACH

chais (FIR.)
caise (BAIN.)

Iolra

AINMNEACH

casa
chasa (CONSAIN CHAOLAITHE)

GINIDEACH

casa (TRÉANIOLRAÍ)
cas (LAGIOLRAÍ)

Foirmeacha breise

BREISCHÉIM

níos caise
ní ba chaise

SÁRCHÉIM

is caise
ba chaise

cas

BRIATHAR

AINM BRIATHARTHA

casadh

AIDIACHT BHRIATHARTHA

casta
 

UATHA

1
chas mé
ar chas mé?
níor chas mé
2
chas tú
ar chas tú?
níor chas tú
3
chas sé (FIR.)
ar chas sé?
níor chas sé
chas sí (BAIN.)
ar chas sí?
níor chas sí

IOLRA

1
chasamar
ar chasamar?
níor chasamar
chas muid
ar chas muid?
níor chas muid
2
chas sibh
ar chas sibh?
níor chas sibh
3
chas siad
ar chas siad?
níor chas siad
chasadar
ar chasadar?
níor chasadar

SAORBHRIATHAR

casadh
ar casadh?
níor casadh
 
Curiosamente os topónimos Chas a wikipedia non os identifica con cas, pero si, como acabamos de ver, teñan moito que ver co feminino de cas

O topónimo galego As Chás pode referirse a:

Véxase tamén

Outros artigos