Morgallón

Submitted by admin on Sat, 07/17/2021 - 11:37

Di a Galipedia que

O topónimo galego Morgallón pode referirse a:

Morgallón, lugar da parroquia de Fazouro, no concello de Foz;
O Morgallón, lugar da parroquia de Taboexa, no concello das Neves;
O Morgallón, lugar da parroquia de San Miguel de Negradas, no concello do Vicedo.

E o listado de toponimia o acredita:


TOPONIMO	CONCELLO	PARROQUIA
Camiño do Morgallón	CERVO	Cervo (Santa María)
Fonte de Morgallón	FOZ	Fazouro (Santiago)
Montes do Morgallón	VALADOURO (O)	Moucide (Santo Estevo)
Morgallón	FOZ	Fazouro (Santiago)
Morgallón	NEVES, AS	Taboexa (Santa María)
Morgallón, O	VICEDO, O	San Miguel de Negradas (San Miguel)
O Morgallón	VICEDO (O)	San Miguel de Negradas (San Miguel)
Os Montes do Morgallón	CERVO	Cervo (Santa María)
Os Montes do Morgallón	CERVO	Sargadelos (Santiago)

Co que xa vemos que en Foz llón é fonte. Grande (Mor). Pero igual no Vicedo podemos ver auga en google maps. En Cervo, probablemente, o camiño da fonte sexa o camiño do Morgallón. Ver o mapa aquí e amplía un pouco.

Ga traducinno varias veces por aquí. Vou precisar agora un pouco máis:

ga1, m. (gs. ~, pl. ~thanna).1. Spear, dart. ~ a theilgean, to cast a spear. ~ iascaigh, fish-spear, gig. 2. Dart, sting. ~ nathrach, sting of asp. ~ aoire, sting of satire. ~ a chur i nduine, to sting s.o. Chuir an cat a gha ann, the cat clawed him. Tá a gha ionam, he has it in for me. Ní haon gha nimhe dó é, he won’t suffer by it. 3. Ray. (a)~ solais, ray of light. ~ gréine, gealaí, sunbeam, moonbeam. ~ tí solais, beam of lighthouse. (b)Ph:~thanna trasnaíochta, interfering rays. (c)Bot:~ planda, ray of plant. ~ buí, hemp nettle. 4. Radius. (a)Geom:~ ciorcail, radius of circle. ~ na cuaire, radius of curvature. (b)Anat:~ na rí, radius of forearm. (c)~ rotha, spoke of wheel. 5. Med: Suppository. 6. Fish: Gaff.

.Lanza, dardo. 2. Dardo, picadura. 3. Raio. (a) ~ luz, raio de luz. ~ solar, lunar, raio de sol, raio de lúa. ~ faro, feixe de faro. (b) Ph: ~ raios interferentes, raios interferentes. (c) Bot: ~ planda, raio de planta. ~ bui, ortiga de cánabo. 4. Radio. (a) Geom: ~ círculos, raio de círculo. ~ de curvatura, raio de curvatura.

Con pouco problema podemos asociar raio (de círculo, de curvatura) cun raio teórico que define a contorna da que estamos a falar: aquí refírese a unha contorna de círculo cun raio determinado, quizais pequeno. Por iso necesitan falar de Mor antes, para facelo grande.

A fonte que abastece unha gran contorna. Morga é a clave. Morga indica gran contorna, gran radio de contorno que dependen do llón, a fonte, a provisión de auga. Aqui a imaxe de catastro marcando os morgallóns de Cervo en relación ao río Xunco, feito por Inés Ben:

En azul claro, inferior esquerda, igrexa.

En azul claro, redondel grande, Os Morgallóns, (as curvas de nivel indican que están nun pico sobre o río, como en Vicedo)

En azul oscuro o río Xunco.

Vexamos en google maps como é o Morgallón de Mañón

Morgallón Nese mapa vemos un río Sor pequeno e tranquilo que cando se vai achegando ao mar desata grandes (mor) fontes (llón) de auga en bolsas xigantes. Aí temos o Morgallón de Mañón.

Log in to post comments