Carril, Carrís, carrilana, Caranza, xabre

Submitted by admin on Wed, 05/24/2023 - 00:17

A Galipedia di que

Un carril é a parte dunha estrada destinada á circulación dunha soa ringleira de vehículos. Como topónimo, Carril pode referirse a:

Amais, como apelido pode referirse a:

Véxase tamén

Outros artigos

A RAE dá orixe ao significado habitual en Galicia de Carril

carril

Del lat. vulg. *carrile, n. de *carrīlis 'relativo al carro', y este der. del lat. carrus 'carro1'; cf. lat. tardío currīlis 'relativo al carro'.

1. m. Huella que dejan en el suelo las ruedas del carruaje.

2. m. surco (‖ hendidura que se hace con el arado).

3. m. Camino capaz tan solo para el paso de un carro.

4. m. En las vías férreas, cada una de las barras de hierro o de acero laminado que, formando dos líneas paralelas, sustentan y guían las locomotoras y vagones que ruedan sobre ellas.

5. m. Canal o ranura sobre los que se desliza un objeto en una dirección determinada, como en una puerta de corredera.

6. m. En una vía pública, cada banda longitudinal destinada al tránsito de una sola fila de vehículos.

7. m. C. Rica. carrera (‖ puntos que se sueltan en un tejido).

8. m. Cuba y R. Dom. En atletismo y natación, calle.

carril de aceleración

1. m. En una vía pública, carril destinado a los vehículos que se incorporan a ella y que les permite acelerar para adecuar su velocidad a la de los otros vehículos.

camino carril

Pero era esa banda lonxitudinal destinada ao tránsito dunha soa rea de vehículos é o significado dos 388 carril do listado de toponimia?

Naturalmente que non. Xa a RAE fala de carro, carrus, en latín tardío, e, como levamos dicindo procedente do celta carr, carro:

carr1, m. (gs. cairr, pl. ~anna). 1. Car. Plural carranna, logo veremos a que dá lugar.

E que pasa coa terminación il? Pois

il1, a1. Lit: Many. Fearta ~e, many miracles. (Used as s.) I bhfianaise ~e, in the presence of many. ~e aingeal, multitudes of angels.

il-2, pref. (Lenites except with d, s, t).Many, various; diverse, varied; multi-, poly-.

Moitos. En Carril hai moitos carros. Os 388 topónimos sinalan unha cousa ou coñecemento necesario e imprescindible na economía galega do seu tempo, logo desaparecida. Se quero transportar mercadoría de aquí para acolá onde hai carros competitivos para levala? Pois onde hai moitos carros, en Carril. Esa necesidade desapareceu, as vilas e cidades grandes convertéronse nos principais provedores de carros de transporte. Así que o termo carril deixou de ter utilidade prática e converteuse no significado, antes minoritario e raro, de banda lonxitudinal de dirección dunha rea de vehículos (necesaria cando había moitos, carrís)

Ademais o plural de carro en celta, carranna, convértese no xogo galego da carrilana substantivo feminino Vehículo provisto xeralmente de tres ou catro rodas, sen propulsión, que se lanza por pendentes para coller velocidade. Fomos ver a baixada das carrilanas de Esteiro. Aínda que eu o lembro coma o nome dun tipo de tren ou coche lento, que tardaba moito máis do habitual.

Ou  na Caranza de Ferrol -documentada coma Carancia no século IX, nese caso carr-an-cia e cia é

cia = 2. E se pensamos en 1, f. (gs. ~, pl. ~anna). Quay.  Está falando de carros no peirao. Efectivamente, caranza ten unha praia ou zona de costa grande que foi a miña praia en Ferrol ata os 20 anos. Chegaba paseando desde casa. Eu o uso dos carros na costa asócioo coa recollida de xabre ou de algas para abonar a terra.

Pois si, tamén pode vir de carranna-cia, carros no peirao.

E si, Xabre pode vir de saibhre. 1. f. (gs. ~).Richness. Riqueza, ademais gratuíta.