Tirimol

Un nome mítico celta do concello de Lugo, parroquia de Lugo.

Curiosamente non existe como lugar nos listados de toponimia da Xunta. Si como parroquia de tres lugares. Que significa? A casa do rei é cúbica, un cubo. Cando llo contei a un sobriño dixo que era raro. Que vos parece a casa do rei é rectangular?

A verdade que todas estas traducións hai que matizalas no contexto. Non había seguramente reis de Galicia. Así que cada rei era rei dun lugar, algo parecido a un alcalde dun concello. Por iso existe unha cantidade enorme de ri-rei na toponimia galega.

Outro contexto da palabra é o paso de casas circulares nos castros a casas rectangulares.  As casas circulares teñen a propiedade isoperimétrica, o perímetro que presentan ao contorno é mínimo (para unha área dada), posto que esa é unha propiedade do círculo (Lembrade a lenda de Dido en Cartago que aproveita esta idea).

Presentar unha superficie mínima ao exterior permite que o intercambio de calor co exterior sexa mínima con respecto a calquera outra forma da casa. Xa sabemos a importancia da calor para os celtas galegos e seguramente estamos falando da época da glaciación- hai 12000 anos ou máis pronto, onde o aproveitamente da calor era crítico.

As casas neses tempos deberían ser circulares. Co restablecemento dun clima máis benigno a importancia da casa circular decae e a moda do rei que arrastra a todo o mundo é facer casas rectangulares, con rochos-como dicimos en Lugo- máis aproveitados. Toda unha historia de transición climática e tecnolóxica  contada a través do nome dunha parroquia de Lugo.