Polo que se ve, atendendo a este poema, non todos os poemas celtas galegos eran cantados, senón quizais recitados. Algúns, sen embargo, en varias zonas de Galicia, eran cantados. A pregunta é: onde están os poemas cantados galegos?
O apelido Ben en escocés significa montaña. En irlandés antigo é muller- ver o dicionario citado de irlandés antigo. En irlandés moderno a palabra muller ou esposa está lixeiramente deformada a bean. Así que por esta vía temos a descrición dun apelido de foco nos arredores de Burela (hai un mapa do Ilga en Internet que describe as cantidades de apelidos por concello en https://ilg.usc.es/cag ).
Hai moitos apelidos galegos que son palabras celtas puras e duras- ademais de galegas, claro. Todos coñecemos algunha familia Buide. Imos ao dicionario de irlandés antigo e alí esta perfectamente documentado. Buide é a palabra do irlandés antigo e do celta antigo para amarelo. O amarelo moderno irlandés, do que tamén temos moitísimos exemplos nas leiras de Galicia é buí. Tal vez indicando aquelas leiras que tiñan cultivos de trigo, cebada, etc que no verán volvénse amarelos.
Paso, marcha, modo (especial?) de andar é o significado celta de gait e remite indirectamente ao modo especial de andar, seguramente marcial, que se produce cando camiñamos seguindo o ritmo dunha música de gaita. Desde Escocia a Irlanda, desde Boston e Nova York, pasando por Ourense facemos desfiles de gaiteiros, seguindo unha orde marcial, ordenada, unha marcha, cun modo especial de andar. Dámoslle nome ao instrumento usando o efecto que produce no camiñar dos músicos -ou dos oíntes, moitos dos cales, bailan-.
Rúa procede do celta, como seguramente a rue francesa. Ten un significado en celta galego, en celta antigo, claro, directo dunha cor tal vez relacionada co barro. De modo oficial e xeralizado dise que, en cambio, vén do latín ruga (camiño, canal, como arruga), pois as rúas tiñan como función tamén que as augas corresen (arrastrando o lodo, ao mesmo tempo). Ou sexa que pode ser que as dúas versións teñan algo de verdade, pero a palabra que non necesita transformación ningunha é a rúa celta. Así que en Celtia a etimoloxía de rúa é a vermella do barro desa cor.
É a bandeira de Celtia, un país imaxinario a cabalo do paleolítico (un país prerromano, xa que logo) e o presente onde o pasado de Galicia faise máis claro. No fondo a bandeira máis antiga do mundo, a escocesa, que aparece como a cruz de Santo André no ceo da batalla de Athelstaneford no século IX, no 832. Bandeira tamén chamada Saltire. Esta cruz tamén entrou a formar parte da bandeira do Reino Unido ou Union Jack en 1606. Agora de Celtia.
Imos a un lugar mítico celta galego (sen discusión, e admitido universalmente). Estamos hai 4000-5000 anos e como pobo decidimos enterrar os nosos parentes e veciños en terra, (ou quizais só aos xefes), pasando dos tipos anteriores de enterramento (quizais deixalos como comida para carroñeiros, no lume, no mar, etc). Inventamos o enterramento nas mámoas. E inventamos tamén a xustificación, queremos manter quentes aos nosos, deixalos cos seus enxovais, coas súas armas e posesións máis apropiadas para a viaxe ao máis alá.
Neste lugar hai unha fervenza, e inspira unha reflexión sobre as xentes celtas galegas e os seus lugares: teñen centos de lugares que tiñan un poema asociado, (xeolocalizado como facemos en novacarta.eu, críamos que o inventabamos nós e fixéronno os nosos antergos) e o título dese poema dá nome ao lugar. Estou falando non de un, dous ou unha ducia, estou falando de centos de lugares que tiñan poemas asociados. O predominio cultural das letras sobre as ciencias en Galicia xa vén de lonxe. Somos bardos, e, moi tanxencialmente, guerreiros, agricultores, navegantes e pescadores.
Estaba contando que era a herba dona a un criador de frores e herbas e rapidamente di:
Algo así como belladona. Pois non, a belladona ten opio que dilata e embelece as pupilas das donas. A herba dona " por mor a que o seu zume provoca un intenso lagrimexo, coma se se tratase de fume, así como polo seu cheiro, que tamén se lle asemella.", simplemente é unha mala herba.
Algúns opinan que os árabes estiveron 30 anos en Galicia, outros que só nas escaramuzas de Almanzor ( A súa xesta máis importante foi o saqueo de Santiago de Compostela o 10 de agosto de 997, cando incendiou e destruíu a catedral e o sepulcro do Apóstolo, e obrigou aos cativos cristiáns a levar as campás da